Τα τερτίπια του μαύρου χρυσού...
KEIMENO: ΓIΩPΓOΣ ΓKOTΣINAΣ
Η ενεργειακή τεχνολογία στον κλάδο της αυτοκινητοβιομηχανίας είναι πλέον ένα θέμα με βαθιές πολιτικές προεκτάσεις. Το «ράλλυ» του μαύρου χρυσού τους τελευταίους μήνες και οι πολιτικές δεσμεύσεις διεθνώς για ενεργειακή απεξάρτηση από το πετρέλαιο δημιούργησαν μια νέα τάξη πραγμάτων στο επίπεδο της στρατηγικής των κατασκευαστών αυτοκινήτων, οι οποίοι, πέρα από την εξέλιξη της τεχνολογίας των αυτοκινήτων και τις όποιες οικολογικές ευαισθησίες τους, έχουν να αντιμετωπίσουν και την πραγματικότητα του κόστους παραγωγής, καθώς οι «καθαρές» τεχνολογίες -προς το παρόν- είναι ιδιαίτερα δαπανηρές για τη μαζική παραγωγή τους. Δεν είναι πλέον οι εταιρείες που εμπορικά καθορίζουν τις ενεργειακές τάσεις, ανάλογα με τις τεχνολογίες κίνησης που «πλασάρουν» στην αγορά, αλλά οι πολιτικές κόντρες για την ενέργεια. Ωστόσο, η αυτοκινητοβιομηχανία, που στηρίζει την παγκόσμια οικονομία, δεν μπορεί να μείνει αμέτοχη. Αναλαμβάνει πλέον και πολιτικό ρόλο...
Στην προσπάθεια να ελεγχθεί η ροή των βιομηχανικών γεγονότων, η ανάμιξη των αυτοκινητοβιομηχανιών στο επίπεδο των πολιτικών «λόμπι» είναι αξιοσημείωτη. Στο πλαίσιο τόσο της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσο και των ΗΠΑ, των δύο μεγαλύτερων αγορών αυτοκινήτου στον πλανήτη, οι κινήσεις των αυτοκινητοβιομηχανιών είναι συντονισμένες προκειμένου να διασφαλίσουν τα συμφέροντα του κλάδου. Ας μη γελιόμαστε, η οικολογική συνείδηση έρχεται σε δεύτερη μοίρα. Εξάλλου, ο ρυθμός με τον οποίον αυξάνονται τα μεγαλύτερα σε όγκο και κυβισμό, άρα και βενζινοβόρα, SUV που προστίθενται διαρκώς στις γκάμες των κατασκευαστών, μάλλον το αντίθετο καταδεικνύουν.
Η παγκόσμια πολιτική σκακιέρα μεταβάλλεται πλέον με τους κανόνες της ενεργειακής διπλωματίας και ισχύος. Μέση Ανατολή, Λατινική Αμερική, ΗΠΑ, Ρωσία και Κίνα επαναπροσδιορίζονται, με αποτέλεσμα να έχουμε το «ξαναμοίρασμα» της τράπουλας της εξουσίας, όχι βάσει της στρατιωτικής ισχύος, όπως είχαμε συνηθίσει από την εποχή του Ψυχρού Πολέμου, αλλά βάσει της ενεργειακής αυτοτέλειας και αυτονομίας. Αρκεί να θυμηθεί κανείς την αναστάτωση που προκάλεσε στη Δυτική Ευρώπη, στο τέλος του 2005, η απόφαση της Ρωσίας να μειώσει τη ροή του φυσικού αερίου προς την Ουκρανία -χώρα από την οποία περνά ο βασικός αγωγός προμήθειας αερίου της Δυτικής Ευρώπης-, λόγω διαφωνίας στην αύξηση των τιμών. Ο πανικός που προκλήθηκε στους Δυτικοευρωπαίους μέσα στο καταχείμωνο ήταν ενδεικτικός και τότε για πρώτη φορά συνειδητοποίησαν στην πράξη πόσο εξαρτημένοι είναι από τις χώρες που τους προμηθεύουν με ενέργεια.
Ήρθε η ώρα -αν και κάπως καθυστερημένα- ο κόσμος να προσαρμοστεί σε μια νέα τάξη πραγμάτων, σ’ αυτήν της ενεργειακής απεξάρτησης. Το να συζητείται κάτι τέτοιο στα καφενεία για να περάσει η ώρα μάλλον σύνηθες είναι· όταν όμως εκφράζεται από τον ηγέτη μιας υπερδύναμης, όπως οι ΗΠΑ, σημαίνει ότι τα πράγματα είναι πολύ σοβαρά.
Στο επίπεδο της ΕΕ από τον Ιανουάριο του 2005 δραστηριοποιείται η ομάδα CARS 21, η οποία συστάθηκε με πρωτοβουλία του Ευρωπαίου επιτρόπου Γκίντερ Φερχόιγκεν. Απαρτίζεται από τρεις συναδέλφους του επιτρόπους της ΕΕ (Βιομηχανίας, Μεταφορών και Περιβάλλοντος), πέντε υπουργούς των χωρών-μελών της Ένωσης (Βρετανία, Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία και Τσεχία) η οικονομία των οποίων βασίζεται στην παραγωγή αυτοκινήτων, δύο εκπροσώπους των μεγάλων παρατάξεων του ευρωκοινοβουλίου, πέντε διευθύνοντες συμβούλους αυτοκινητοβιομηχανιών (μόνο η Ford είναι μη ευρωπαϊκή), μίας πετρελαϊκής εταιρείας, ενός προμηθευτή εξαρτημάτων αυτοκινήτου, καθώς και από τους εκπροσώπους των συνδικάτων εργαζομένων στη βιομηχανία του χάλυβα, της FIA και ενός περιβαλλοντικού think tank (IEEP). Αντίστοιχα, στις ΗΠΑ ο πρόεδρος Μπους έχει στενή και συχνή συνεργασία με τους διευθύνοντες συμβούλους της General Motors, της Ford και της Chrysler. Στόχος όλων, η ενεργειακή απεξάρτηση από το πετρέλαιο και τη βενζίνη και η στροφή της αυτοκινητοβιομηχανίας, το συντομότερο δυνατόν, στη μαζική παραγωγή οχημάτων που θα κινούνται με εναλλακτικές πηγές ενέργειας. Κατά γενική ομολογία το μέλλον της αυτοκίνησης είναι οι ενεργειακές κυψέλες και η καύση υδρογόνου. Υπάρχει ωστόσο και ο αντίλογος των οπαδών των υβριδικών λύσεων (είτε βενζίνης είτε πετρελαίου), οι οποίοι επιμένουν «υβριδικά», καθώς θα περάσουν -όπως εκτιμούν οι ίδιοι- πολλές δεκαετίες προτού υπάρξουν οι υποδομές για να κινηθούν τα οχήματα με υδρογόνο.
Επιχειρήσεις και πολιτική στο χώρο του αυτοκινήτου γίνονται, ίσως περισσότερο από ποτέ, ένα κοινό σώμα με στόχο τη διασφάλιση της επιβίωσης της παγκόσμιας αυτοκινητοβιομηχανίας. Ωστόσο, τα παιχνίδια και τα συμφέροντα στο επίπεδο αυτό ξεπερνούν κατά πολύ την «καραμέλα» της οικολογικής ευαισθησίας για την κατάσταση του πλανήτη.